باسمہ تعالیٰ
قرآنی تعلیم
تمہید قرآن مجید اللہ تعالیٰ کی عظیم کتاب ہے ، جو اصلاً اسلامی زندگی کا ایک مکمل دستور ہے، لیکن اس کتاب کی تلاوت بھی مستقل عبادت ہے ۔ حدیث شریف میں تلاوتِ قرآن کے بہت فضائل بیان کئے گئے ہیں ، حتیٰ کہ ایک ایک حرف کی تلاوت پردس دس نیکیوں کا وعدہ فرمایا گیا ہے ؛ نیز اس کی تلاوت نماز کا ایک اہم بلکہ اعظم رُکن ہے ، بہ غیر تلاوت ِ قرآن کے نماز ہی نہیں ہوتی ،اس لئے ہر مسلمان کو قرآن کریم کا سیکھنا ضروری ہے ۔
قرآن کریم چوں کہ عربی زبان میں ہے اور ہمارے علاقے کے لوگوں کی زبانیں عربی نہیں ہیں اس لئے حکم دیا گیا کہ خواہ کسی بھی علاقے اور کوئی زبان بولنے والے لوگ ہوں انہیں قرآن کریم عربی انداز اور عربی لب ولہجے میں پڑھنا ضروری ہے ، عربی میںبھی پھر اس کا ایک خاص اورنرالا انداز ہے ، اسی وجہ سے ہمارے مدارس میں اس کا اہتمام کیا جاتا ہے ۔
قاعدہ اس کے لئے سب سے پہلے ’’ نورانی قاعدہ‘‘ نام کی ایک کتاب پڑھائی جاتی ہے ، اس کے ذریعہ سے تمام عربی حروف کی شناخت اور ان کا اپنے مخرجوں یعنی خاص عربی انداز سے تلفظ کرنا سکھایا جاتا ہے ،اس کے بعد آہستہ آہستہ تمام عربی کلمات کو صحیح طریقے پر پڑھنا آجاتا ہے ، جب اس کا اچھی طرح اطمینان کر لیا جاتا ہے تب اُن کو ناظرہ قرآن مجید کا آخری پارہ دیکھ کر پڑھنے کی مشق اس طرح کرائی جاتی ہے کہ وہ خود ہی اپنے سے ایک ایک آیت پڑھ سکیں ، آخری پارہ پہلے اس لئےپڑھایا جاتا ہےکہ اس میں آیتیں چھوٹی چھوٹی ہیں ، بچوں کو ان کے پڑھنے میں آسانی رہتی ہے ۔تیسویں پارے کے بعد الٓمٓ سے ناظرہ شروع کرادیتے ہیں ، اور اس و قت تک پڑھاتے ہیں جب تک کہ قرآن مجید دیکھ کر کہیں سے بھی پڑھ لینے پر بچے کو قدرت حاصل ہوجاتی ہے ۔ عصری تعلیم اب اس شعبے کے ساتھ عصری تعلیم بھی چھٹی جماعت تک جوڑ دی گئی ہے ، جس کا نصاب آگے ملاحظہ کرلیں ۔
حفظ جب اتنی روانی آجاتی ہے تو اب حفظ شروع کر ا دیتے ہیں ، پہلے تیسواں پارہ مکمل حفظ کراتے ہیں ، پھر سورۂ الٓمٓ سجدہ ، سورۂ یٰسٓ ، سورۂ دخان ، سورۂ واقعہ اورسورۂ مُلک یا دلاتے ہیں ، ایک تو اس لئے کہ ان سورتوں کے پڑھنے کی فضیلت آئی ہے تو بچے کو اس کی عادت پڑ جائے ، دوسرے ان میں چار سورتیں ایسی ہیں جن کے بارےمیں حفظ آسان ہونے کے لئے ایک خاص طریقے سے پڑھنے کا حدیث میں حکم آیا ہے تو بچے یہ نماز ’’ صلوٰۃ الحفظ‘‘ بھی بہ آسانی پڑھ لے سکیں گے ، اس کے بعد الٓمٓ سے باقاعدہ حفظ شروع ہوتا ہے اور ایک ایک منزل کرکے پوری سات منزلیں حفظ کروائی جاتی ہیں ،اور ان کے یاد رہنے کا بھی خصوصی انتظام کیا جاتا ہے تاکہ بچہ حافظ بن جائے تو پھراُسے دور کرنے میں وقت لگانا نہ پڑے ۔
دینیات حفظ وناظرہ کے دوران بچوں کو دین کی اور عقیدہ وعبادت کی ضروری باتیں زبانی یا د دلائی جاتی ہیں ، چہل حدیث اور مسنون دعائیں بھی یاد کرائی جاتی ہیں ۔اردو اسی دوران بچے کو اردو لکھنا پڑھنا بھی سکھایا جاتا ہے ۔
تصحیح اسی شعبے میں ایک کام یہ کیا جاتا ہے کہ جو لوگ قرآن کریم کی تدریس (یعنی پڑھانے )کے کام میں لگنا چاہتے ہیں انہیں قرآن کریم صحیح طریقے سے پڑھانے کی ٹریننگ بھی دی جاتی ہے ۔
باسمہ تعالیٰ
Quranic Education
Quranic Education
Preface: The Holy Quran is a great book of Almighty Allah, indeed, a complete guide to Islamic life. Even just reciting this book is a proper worship. There are so many virtues mentioned in Hadith for reciting Quran that even ten good deeds are promised on reciting a letter. Moreover, Quran recitation is not only important but an essential part of the daily prayers as without reciting Quran no prayer can be performed. Therefore, every Muslim is bound to learn the holy Quran.
Since the holy Quran is written in Arabic language and our vernaculars are not Arabic. There are instructions that irrespective of the area you come from and the vernacular you speak; you must recite Quran in Arabic style and accent. Even in Arabic, it has a particular and unique style. That is why our seminaries give so much importance to it.
Quaida: For acquainting with aforementioned recitation, the first book taught is called “Nourani Quaida” which teaches to identify Arabic letters and how to pronounce them in their own tongue makhraj. Gradually we teach how to say and read all Arabic words correctly. Nazirah: Once satisfied with reading Arabic words, then starts practice of reading the last part of the Holy Quran in such a way that student himself can read each verse by verse. Why we teach the last part first because its verses are short making it easier for children to read. After completing 30th part, we start teaching Nazirah (recitation seeing) until student becomes able to read the holy Quran from any part of it. Modern Education: Modern education has now also been integrated with this department till 6th Class; the curriculum shall be discussed later.
Hifz-e-Quran: When student gains fluency in reciting, we make him start to memorize Quran beginning with 30th part completely. Then, come other Surahs; Surah Sajdah, Surah Yaseen, Surah Dukhan, Surah Waqiah and Surah Mulk. The reason being that: firstly a lot of virtues are mentioned for reciting these Surahs, so student will become accustomed to these Surahs. Secondly, out of these four are recommended in Hadith to recite in a particular way in order to make Hifz (memorizing Quran) easy, so student will also be able to pray “Salat-ul-Hifz” easily. Then starts proper memorization and all seven Manzils are memorized one by one. We take special care of keeping this memorization intact so that when the student be Hafiz-e-Quran, he does not have to take much time in revising it.
Diniyat (theology): During Hifz and Nazirah, the student is verbally educated about essentials of religion, belief and worship. Chahal Hadith (40 Hadith) and Masnoun prayers are also being memorized. Urdu: In the same time, the student is taught how to read and write in Urdu.
Tashih (Rectification): This task is also being performed in the same department so that those who are willing to teach the Holy Quran are well trained on how to teach the Holy Quran.
باسمہ تعالیٰ
कुरानिक शिक्षा
1. कुरानिक शिक्षा
प्रस्तावना: पवित्र कुरान सर्वशक्तिमान अल्लाह की एक महान पुस्तक है, वास्तव में, इस्लामी जीवन के लिए एक पूर्ण मार्गदर्शक है। केवल इस पुस्तक का पाठ करना ही उचित पूजा है। हदीस में कुरान की तिलावत करने के इतने गुण हैं कि एक पत्र पढ़ने पर दस अच्छे कामों का भी वादा किया जाता है। इसके अलावा, कुरान का पाठ न केवल महत्वपूर्ण है बल्कि दैनिक प्रार्थना का एक अनिवार्य हिस्सा है क्योंकि कुरान को पढ़े बिना कोई भी प्रार्थना नहीं की जा सकती है। इसलिए, हर मुसलमान पवित्र कुरान सीखने के लिए बाध्य है।
चूंकि पवित्र कुरान अरबी भाषा में लिखा गया है और हमारी स्थानीय भाषा अरबी नहीं है। ऐसे निर्देश हैं कि आप जिस क्षेत्र से आते हैं और स्थानीय भाषा बोलते हैं, उसके बावजूद; आपको अरबी शैली और उच्चारण में कुरान का पाठ करना चाहिए। अरबी में भी इसकी एक विशेष और अनूठी शैली है। इसलिए हमारे मदरसे इसे इतना महत्व देते हैं।
क़ैदा: उपरोक्त पाठ से परिचित होने के लिए, सिखाई जाने वाली पहली पुस्तक को "नूरानी क़ैदा" कहा जाता है जो अरबी अक्षरों की पहचान करना और उन्हें अपनी जीभ मखराज में उच्चारण करना सिखाती है। धीरे-धीरे हम सभी अरबी शब्दों को सही ढंग से बोलना और पढ़ना सिखाते हैं।
नज़ीराः अरबी के शब्दों को पढ़कर संतुष्ट होने के बाद पवित्र क़ुरआन के अंतिम भाग को इस तरह पढ़ने का अभ्यास शुरू करते हैं कि छात्र स्वयं एक-एक आयत को छंद-दर-पठन कर सके। हम अंतिम भाग को पहले क्यों पढ़ाते हैं क्योंकि इसके छंद छोटे होते हैं जिससे बच्चों के लिए पढ़ना आसान हो जाता है। 30 वां भाग पूरा करने के बाद, हम नज़ीरा (पाठ देखना) को तब तक पढ़ाना शुरू करते हैं जब तक कि छात्र इसके किसी भी हिस्से से पवित्र कुरान को पढ़ने में सक्षम न हो जाए।
आधुनिक शिक्षा: आधुनिक शिक्षा को भी अब इस विभाग के साथ छठी कक्षा तक एकीकृत कर दिया गया है; पाठ्यक्रम पर बाद में चर्चा की जाएगी।
हिफ्ज-ए-कुरान: जब छात्र पढ़ने में निपुणता हासिल कर लेता है, तो हम उसे 30 वें भाग से पूरी तरह से कुरान को याद करना शुरू कर देते हैं। फिर, अन्य सूरह आओ; सूरह सजदा, सूरह यासीन, सूरह दुखन, सूरह वक़िया और सूरह मुल्क। इसका कारण यह है कि: सबसे पहले इन सूरहों को पढ़ने के लिए बहुत सारे गुणों का उल्लेख किया गया है, इसलिए छात्र इन सूरहों के आदी हो जाएंगे। दूसरे, इन चारों में से हदीस में हिफ्ज़ (कुरान को याद करना) को आसान बनाने के लिए एक विशेष तरीके से पढ़ने की सिफारिश की गई है, ताकि छात्र आसानी से "सलात-उल-हिफ्ज़" की नमाज़ पढ़ सके। फिर उचित याद शुरू होता है और सभी सात मंजिलों को एक-एक करके याद किया जाता है। हम इस संस्मरण को अक्षुण्ण रखने का विशेष ध्यान रखते हैं ताकि जब छात्र हाफिज-ए-कुरान हो, तो उसे इसे संशोधित करने में अधिक समय न लेना पड़े।
दीनियात (धर्मशास्त्र): हिफ्ज़ और नज़ीरा के दौरान, छात्र को मौखिक रूप से धर्म, विश्वास और पूजा की अनिवार्यता के बारे में शिक्षित किया जाता है। चहल हदीस (40 हदीस) और मसनून की नमाज़ भी याद की जा रही है। उर्दू: साथ ही छात्र को उर्दू में पढ़ना-लिखना सिखाया जाता है।
तशीह (संशोधन): यह कार्य भी उसी विभाग में किया जा रहा है ताकि जो लोग पवित्र कुरान को पढ़ाने के इच्छुक हैं, उन्हें पवित्र कुरान को पढ़ाने के तरीके के बारे में अच्छी तरह से प्रशिक्षित किया जा सके।
باسمہ تعالیٰ
قرآنی تعلیم
التعليم القرآني التوطئة
: إن القرآن الكريم كتاب االله العظيم، وهو دستور كامل للحياة الإنسانية، و تلاوته عبادة مستقلة، قد ّبين الحديث الفضائل الكثيرة لتلاوة القرآن الكريم، حتى وعد القرآن الكريم على تلاوة حرف واحد عشرة حسنات، وتلاوته أهم ركن من أركان الصلاة، لا تتم الصلاة بغير تلاوة القرآن الكريم، ولذا لا بد لكل مسلم تعليمه. القرآن الكريم أنزل في اللغة العربية، وليست لغة بلادنا اللغة العربية، و أمرنا بتلاوة القرآن الكريم في أسلوب اللغة العربية، ولهجتها من غير تفريق بين بلد وآخر، مع أن لتلاوة القران Ĕج خاص واسلوب شيق يليق بشانه ، ولذا تعتني مدارسنا وēتم لها اهتماما بالغا. القاعدة: لذا Ĕتم أولا بتدريس الكتاب المسمى" بالقاعدة النورانية" وتدرس به معرفة الحروف وأدائها بلهجاēا الخاصة، ثم يبدأ الطالب بتصحيح جميع الكلمات تدريجيا، اذا اطمئن ُّدرب الطلاب على قراءة الجزء الأخير الأستاذ على المهارة على تلك الحروف والكلمات، ي من القرآن الكريم شفويا، حتى يقدر الطالب على قراءة الآية بنفسه، ثم يدرس الجزء الأخير من القرآن الكريم لأنه يشتمل على آيات قصيرة، ويسهل على الطلبة قراءēا، ثم يشرع الطالب في قراءة القرآن شفويا من البداية بعد الانتهاء من الجزء الأخير من القرآن الكريم، ثم ي بسهولة منكل مكان شاء. ُعلّم الطالب القرآن حتى يكون قادرا على قراءته ّ التعليم العصري: في ضمنه هذا التعليم العصري إلى الصف السادس، مقرراēا ُض نلاحظ م في الصفحات الآتية إن شاء االله. ُ تحفيظ القرآن الكريم: اذا سهل على بدأ تحفيظ القرآن الطالب قراءة القرآن شفويا، في الكريم، فيحفظ الجزء الثلاثين أولا بظهر القلب، ثم سورة السجدة، ثم سورة يس، ثم سورة الدخان، ثم سورة الواقعة وسورة ملك، لأنه وردت الأحاديث النبوية في فضل هذه السور المذكورة، لكي يتعود الطالب على تلاوēا، وكما جاءت الأحاديث في صدد السور الأربعة من هذه السور بأĔا تقرأ بأسلوب خاص ، حتى يسهل على الطالب أداء صلاة مسماة بـ" صلاة الحفظ" ثم يشرع الطالب في حفظ القرآن عن ظهر القلب رسميا، ثم يحفظ منزلا منزلا 2 ّ الخطط، وينظم الترتيب لاستمرار حفظه، لكي من جميع المنازل السبعة للقرآن الكريم، ثم تعد يفرغ الطالب من حفظ القرآن فلا يشق عليه الأمر بعده. الدينيات: يوفر لطلاب تحفيظ القرآن والطلاب في صف الناظرة تعليم الدين، والعقائد والعبادات عن ظهر القلب من غير نظر، وكما يدرس اللغة الأردية قراءة وكتابة خلال ذلك. : في هذا القسم يدر تدريس علوم التجويد والتصحيح للقرآن الكريم للذين ّ التصحيح ب يرغبون في شغل التدريس للقرآن الكريم.
باسمہ تعالیٰ
ఖురాన్ విద్య
-
ఖురాన్ విద్య
ముందుమాట: పవిత్ర ఖురాన్ సర్వశక్తిమంతుడైన అల్లాహ్ యొక్క గొప్ప పుస్తకం, నిజానికి, ఇస్లామిక్ జీవితానికి పూర్తి మార్గదర్శి. ఈ పుస్తకాన్ని చదవడం కూడా సరైన పూజ. ఖురాన్ పఠనం కోసం హదీసులో చాలా సద్గుణాలు ప్రస్తావించబడ్డాయి, అక్షరం చదివినప్పుడు పది మంచి పనులు కూడా హామీ ఇవ్వబడ్డాయి. అంతేకాకుండా, ఖురాన్ పఠనం ముఖ్యమైనది మాత్రమే కాదు, రోజువారీ ప్రార్ధనలలో ముఖ్యమైన భాగం ఖురాన్ చదవకుండా ప్రార్థన చేయలేము. అందువల్ల, ప్రతి ముస్లిం పవిత్ర ఖురాన్ నేర్చుకోవాలి.
ముందుమాట: పవిత్ర ఖురాన్ సర్వశక్తిమంతుడైన అల్లాహ్ యొక్క గొప్ప పుస్తకం, నిజానికి, ఇస్లామిక్ జీవితానికి పూర్తి మార్గదర్శి. ఈ పుస్తకాన్ని చదవడం కూడా సరైన పూజ. ఖురాన్ పఠనం కోసం హదీసులో చాలా ధర్మాలు ప్రస్తావించబడ్డాయి, అక్షరం చదివినప్పుడు పది మంచి పనులు కూడా హామీ ఇవ్వబడ్డాయి. అంతేకాకుండా, ఖురాన్ పఠనం ముఖ్యమైనది మాత్రమే కాదు, రోజువారీ ప్రార్ధనలలో ముఖ్యమైన భాగం ఖురాన్ చదవకుండా ప్రార్థన చేయలేము. అందువల్ల, ప్రతి ముస్లిం పవిత్ర ఖురాన్ నేర్చుకోవాలి.
పవిత్ర ఖురాన్ అరబిక్ భాషలో వ్రాయబడింది మరియు మా స్థానిక భాషలు అరబిక్ కాదు. మీరు వచ్చిన ప్రాంతం మరియు మీరు మాట్లాడే స్థానిక భాషతో సంబంధం లేకుండా సూచనలు ఉన్నాయి; మీరు తప్పనిసరిగా అరబిక్ శైలి మరియు యాసలో ఖురాన్ చదవాలి. అరబిక్లో కూడా, ఇది ప్రత్యేకమైన మరియు ప్రత్యేకమైన శైలిని కలిగి ఉంది. అందుకే మన సెమినరీలు దానికి చాలా ప్రాముఖ్యతనిస్తాయి.
ఖైదా: పైన పేర్కొన్న పారాయణతో పరిచయం కోసం, అరబిక్ అక్షరాలను గుర్తించడం మరియు వాటిని వారి సొంత నాలుక మఖరాజ్లో ఎలా ఉచ్చరించాలో నేర్పించే మొదటి పుస్తకాన్ని "నౌరానీ ఖైదా" అని పిలుస్తారు. క్రమంగా అన్ని అరబిక్ పదాలను సరిగ్గా చెప్పడం మరియు చదవడం ఎలాగో మేము బోధిస్తాము.
నాజీరా: అరబిక్ పదాలను చదవడంపై సంతృప్తి చెందిన తర్వాత, పవిత్ర ఖురాన్ చివరి భాగాన్ని చదివే అభ్యాసం ప్రారంభమవుతుంది, తద్వారా విద్యార్థి ప్రతి పద్యం పద్యం ద్వారా చదవగలడు. చివరగా మనం మొదటి భాగాన్ని ఎందుకు బోధిస్తాం ఎందుకంటే దాని పద్యాలు చిన్నవిగా ఉండడం వల్ల పిల్లలు సులభంగా చదువుకోవచ్చు. 30 వ భాగాన్ని పూర్తి చేసిన తర్వాత, మేము పవిత్ర ఖురాన్ యొక్క ఏదైనా భాగం నుండి విద్యార్థిని చదివే వరకు నజీరా (చూడటం ద్వారా చదవడం) నేర్పించడం ప్రారంభిస్తాము.
ఆధునిక విద్య: ఆధునిక విద్య కూడా ఇప్పుడు 6 వ తరగతి వరకు ఈ విభాగంలో విలీనం చేయబడింది; పాఠ్యాంశాలు తరువాత చర్చించబడతాయి.
హిఫ్జ్-ఇ-ఖురాన్: విద్యార్థి పఠనంపై పట్టు సాధించినప్పుడు, మేము అతనిని 30 వ భాగంతో ప్రారంభించి ఖురాన్ కంఠస్థం చేసేలా చేస్తాము. అప్పుడు, ఇతర సూరాలు వస్తాయి; సూర సజ్దా, సూరహ్ యాసీన్, సూర దుఖాన్, సూర వఖియా మరియు సూర ముల్క్. కారణం ఏమిటంటే: మొదట ఈ సూరాలను పఠించడం కోసం అనేక ధర్మాలు ప్రస్తావించబడ్డాయి, కాబట్టి విద్యార్థి ఈ సూరాలకు అలవాటు పడతాడు.
రెండవది, ఈ నలుగురిలో హదీసులో హిఫ్జ్ (ఖురాన్ కంఠస్థం) సులభతరం చేయడానికి ఒక నిర్దిష్ట రీతిలో పఠించమని సిఫార్సు చేయబడింది, కాబట్టి విద్యార్ధి కూడా "సలాత్-ఉల్-హిఫ్జ్" ను సులభంగా ప్రార్థించవచ్చు. అప్పుడు సరైన కంఠస్థం మొదలవుతుంది మరియు మొత్తం ఏడు మంజిల్లు ఒక్కొక్కటిగా గుర్తుంచుకోబడతాయి. ఈ కంఠస్థాన్ని చెక్కుచెదరకుండా ఉంచడంలో మేము ప్రత్యేక శ్రద్ధ తీసుకుంటాము, తద్వారా విద్యార్థి హఫీజ్-ఇ-ఖురాన్ అయినప్పుడు, దానిని సవరించడానికి అతను ఎక్కువ సమయం తీసుకోనవసరం లేదు.
దినీయత్ (వేదాంతశాస్త్రం): హిఫ్జ్ మరియు నజీరా సమయంలో, విద్యార్థికి మతం, నమ్మకం మరియు ఆరాధనల గురించి మౌఖికంగా అవగాహన ఉంది. చాహల్ హదీస్ (40 హదీసులు) మరియు మస్నౌన్ ప్రార్థనలు కూడా కంఠస్థం చేయబడుతున్నాయి. ఉర్దూ: అదే సమయంలో, విద్యార్థికి ఉర్దూ ఎలా చదవాలో నేర్పించబడింది.
తషిహ్ (దిద్దుబాటు): పవిత్ర ఖురాన్ నేర్పించడానికి ఇష్టపడే వారికి పవిత్ర ఖురాన్ ఎలా బోధించాలో బాగా శిక్షణ ఇవ్వడానికి ఈ పని కూడా అదే విభాగంలో నిర్వహిస్తున్నారు.